Okurumuz Emre Oðuz diyor ki; belirli süreli iþ sözleþmesi yapýlmasýnda nelere dikkat edilmeli ve belirli süreli iþ sözleþmelerine deneme süresi konulabilir mi?
Ýþ sözleþmesi iki taraflý akitlerden olup, taraflarý bir birine taahhütle baðlamaktadýr. Dolayýsýyla hizmet akdinde hukuki baðýmlýlýk þarttýr. Ýþçi, iþverenin emir, talimat ve görüþleri ile yönlendirme ve görevlendirmeleri doðrultusunda, iþverenin gösterdiði yerde ve belirli ya da belirsiz bir sürede çalýþmasý ve bunun karþýlýðýnda da iþverenden ücret almasý gerekmektedir.
4857 sayýlý Ýþ Kanunu'na göre; taraflar iþ sözleþmesini, Kanun hükümleriyle getirilen sýnýrlamalar saklý kalmak koþuluyla, ihtiyaçlarýna uygun türde düzenleyebilirler. Ýþ sözleþmeleri belirli veya belirsiz süreli yapýlýr. Bu sözleþmeler çalýþma biçimleri bakýmýndan tam süreli veya kýsmi süreli yahut deneme süreli ya da diðer türde oluþturulabilir.
Ýþ sözleþmelerinde, sözleþmenin ne zaman sona ereceðinin belirtilmesi halinde "süresi belirli iþ sözleþmesi", sözleþmenin ne zaman sona ereceðinin belirtilmemesi halinde de "süresi belirsiz iþ sözleþmesi" söz konusudur. 4857/11. maddede, "belirli süreli iþlerde veya belli bir iþin tamamlanmasý veya belirli bir olgunun ortaya çýkmasý gibi objektif koþullara baðlý olarak" yapýlmasý hükme baðlanmýþtýr.
Ýþ sözleþmesinin belirli veya belirsiz süreli olmasýnýn, bu sözleþmenin sona ermesi veya feshinde uygulanacak kurallarýn farklýlýk göstermesi bakýmýndan önemi bulunmaktadýr.
Taraflar, iþ sözleþmesine deneme süresi koyup koymamakta serbesttirler. Ýþ sözleþmesinin, belirli süreli veya belirsiz süreli olmasý, sözleþmeye deneme süresi konulmasýna engel deðildir.
4857 sayýlý Ýþ Kanunu'nun 15. maddesine göre; taraflarca iþ sözleþmesine bir deneme kaydý konulduðunda bunun süresi en çok iki ay olabileceði, ancak deneme süresi toplu iþ sözleþmeleriyle dört aya kadar uzatýlabileceði belirtilmiþtir. Yine, deneme süresi içinde taraflarýn iþ sözleþmesini bildirim süresine gerek olmaksýzýn ve tazminatsýz feshedebileceði, iþçinin çalýþtýðý günler için ücret ve diðer haklarýnýn saklý olduðu hükme baðlanmýþtýr.
Süresi belirli iþ sözleþmelerinde, sürenin sona ermesi halinde iþ sözleþmesi kendiliðinden sona erecektir. Ýþ sözleþmesinin ne zaman biteceði önceden bilindiði için ihbar tazminatý ödenmesi söz konusu olmayacaktýr.
Taraflar, eðer iki aydan daha uzun bir süreyi, deneme süresi olarak kararlaþtýrmýþlarsa; bu takdirde, iki (veya dört) ayý aþan sözleþme hükmü geçersiz sayýlýr ve söz konusu hükmün yerine yasada öngörülen deneme süresi uzunluðunun geçtiði kabul edilir. Kararlaþtýrýlacak deneme süresi kesindir.
Ýþ güvencesi ve feshi ihbar hükümlerinin uygulanmadýðý bu dönem için belirli süreli iþ sözleþmesinin yapýlmasýnýn objektif nedene dayandýðý kabul edilmelidir. Ancak, iþçinin daha önce çalýþtýðý iþyerine, ayný iþ için deneme amacýyla belirli süreli iþ sözleþmesiyle iþe alýnmasý dürüstlük kurallarýna aykýrý olacaktýr.
Fakat, iþçinin önceden çalýþtýðý iþyerinde daha nitelikli bir iþ için iþe alýnmasý veya önceki çalýþma ile arada uzun bir sürenin geçmiþ olmasý halinde deneme süresi konulmasý mümkün olacaktýr.
Resul Kurt, Sosyal Güvenlik Uzmaný
21/03/2008
Kaynak: Dünya Gazetesi
|
|
Bilindiði gibi 84 numaralý "KDV Genel Tebliði'nde" KDV iade taleplerinin yerine getirilmesinde "genel esaslar" ve "özel esaslar" olmak üzere iki yöntem öngörülüyor. Tebliðe göre sahte ve muhteviyatý itibariyle yanýltýcý belge (SMÝYB) düzenleme veya kullanma fiili ile doðrudan veya dolaylý olarak ilgisi bulunan mükelleflerin nakden veya mahsuben iade talepleri "özel esaslara" göre yerine getiriliyor.
Özel esaslar kapsamýna:
1. SMÝYB düzenledikleri ya da kullandýklarý konusunda haklarýnda rapor bulunan mükellefler, bu mükelleflerin raporun ait olduðu dönemdeki ortaklarý ve kanuni temsilcileri ile bunlarýn kurduklarý veya ortak olduklarý þirketler ve rapor bulunanlardan mal alanlar,
2. Haklarýnda rapor olmamakla birlikte olumsuz tespit bulunan (SMÝYB düzenledikleri ya da kullandýklarý, adreslerinde bulunmadýklarý, mücbir sebep sayýlan haller dýþýndaki nedenlerle defter ve belgelerini ibraz etmedikleri veya birden fazla döneme iliþkin olarak katma deðer vergisi beyannamesini (süresinden sonra verilenler hariç) vermedikleri hususunda tespit bulunanlar) veya bu tespitler nedeniyle incelenmesi istenilenler ile bunlardan mal alanlar,
3. Kendileri hakkýnda katma deðer vergisi açýsýndan ihtiyati tahakkuk ve ihtiyati haciz uygulananlar,
4. Ýþletme kapasitesi ile iþ hacmi arasýnda bariz nispetsizlik bulunanlar, giriyor.
Tebliðdeki bu düzenleme, uygulamada uzun adý "Mükellefler hakkýnda yapýlan tespit sonuçlarý" olan "kod listesi" marifetiyle takip ediliyor (Koda alýnma gerekçeleriyle 84 numaralý tebliðin ne denli örtüþtüðü hususuna meraklý okuyucunun bakmasýný tavsiye ediyoruz).
KDV takip birimi ne zaman kuruldu? Ne iþ yapýyor
Otomasyona geçmiþ vergi dairelerinin bulunduðu iller kapsamýnda kod listesini oluþturmak, güncellemek ve duyurmak Ýstanbul Vergi Dairesi Baþkanlýðý (ÝVDB) "Mükellef Hizmetleri KDV Grup Müdürlüðü'ne" baðlý olarak çalýþan "KDV Takip Birimi"nin görevi. Bu birim esasen, ayný iþi daha önce Ýstanbul Defterdarlýðý bünyesinde yapmakla görevli olan "KDV Koordinatörlüðü" birimini ikame etmiþti. 30.07.2005 tarihinden bu yana KDV Takip Birimi, Türkiye'nin dört bir yanýna daðýlmýþ olan vergi dairelerinde iade iþlemlerini koordine ediyor. SMÝYB kullanma konusunda hakkýnda inceleme raporu veya tespit bulunan mükellefleri takip ediyor, listeliyor ve ilgili birimlere duyuruyor. KDV Takip Birimi'ni halen bir vergi denetmeni koordine ediyor.
Yeri gelmiþken meraklý okuyucu için bir baþka hususa da deðinmek gerekiyor. Birimin kuruluþuyla ilgili yasal dayanak maalesef çok açýk deðil. Bakanlýk, uygulamada "kara liste" olarak adlandýrýlan "kod listesi" oluþturma yetkisini KDV Kanunu'nun 32. maddesinden; "Devlet Harcama Belgeleri Yönetmeliði"nin 52. maddesinden; 38, 43, 56, 61, 84, 85, 86 ve 87 numaralý genel tebliðlerden aldýðýný söylüyor(?)...
Mükellefler nasýl kara listeye alýnýyor?
SMÝYB düzenlediði veya kullandýðý tespit edilen mükellefler kod listesine üç yoldan ulaþtýrýlýyor.
1. ÝVDB'ye baðlý vergi denetmenleri tarafýndan haklarýndan yapýlan incelemeler sonucunda SMÝYB düzenlediði veya kullandýðý tespit edilen mükellefler hakkýnda düzenlenen raporlar "denetim bürosu" tarafýndan;
2. ÝVDB'ye baðlý vergi daireleri tarafýndan mükellefleri hakkýnda yapýlan araþtýrmalar sonucunda 84 numaralý KDV Genel Tebliði'nin II/1.5 bölümünde sayýlan olumsuz tespitler ya da vergi dairesi müdürleri tarafýndan düzenlenen olumsuz raporlar "müdürlükler" tarafýndan;
3. Ýstanbul dýþýndaki baþkanlýklar ve vergi dairelerinin kendi mükellefleri hakkýndaki olumsuz rapor ve tespitleri bunlar tarafýndan,
ÝVDB Takip Birimi'ne aktarýlýyor.
Bu þekilde kod listesine alýnan mükellefler "Vergi Dairesi Tam Otomasyon Projesi" (VEDOP) soruþturmasýnda kullanýlmak üzere tüm vergi dairelerinin kullanýmýna sunuluyor.
Kaç tür kod var? Kodlarýn içeriði nelerden oluþuyor?
Bakanlýk sekiz aktif ve temel konuyla ilgili olarak mükellefleri kod listesine alýyor.
Kod 1: SMÝYB düzenlediði vergi inceleme raporu ile tespit edilen mükellefler ile bunlarýn ortaklarý ve kanuni temsilcilerinin kurduklarý veya ortak olduklarý þirketler.
Kod 2: SMÝYB kullandýðý vergi inceleme raporu ile tespit edilen mükellefler.
Kod 3: SMÝYB düzenlediði vergi inceleme raporu ile tespit edilen kurumlar vergisi mükelleflerinin kanuni temsilcileri ve düzenleme fiiliyle ilgisi olduðu tespit edilen ortaklarý.
Kod 4: Bastýrdýklarý yasal belgelerin zayi olduðunu, kaybolduðunu veya çalýndýðýný bildiren mükellefler.
Kod 5: Vergi daireleri tarafýndan yapýlan tespitler sonucunda,
5/1: Haklarýnda rapor bulunmamakla birlikte SMÝYB düzenlediði konusunda tespit bulunan mükellefler,
5/2: Haklarýnda rapor bulunmamakla birlikte SMÝYB kullandýðý konusunda tespit bulunan mükellefler.
5/3: Yapýlan yoklamalarda bilinen adreslerinde bulunamayan ve yeni adresleri tespit edilemeyen mükellefler.
5/4: Defter, belge ibraz etmeyen veya incelemeye sevk edilenler ile birden fazla döneme iliþkin olarak KDV beyannamesini (süresinden sonra verenler hariç) vermeyen mükellefler.
Kod 6-Taklit edilen mükellefler listesi : Kendisi hakkýnda herhangi olumsuz bir tespit veya rapor bulunmadýðý halde, belgeleri taklit edilen mükellefler.
Kod 7: Kullanýlmayan bir koddur.
Kod 8: Yapýlan yoklamalarda adreslerinde bulunmadýklarý tespit edildiðinden 2004/13 seri numaralý "Uygulama Ýç Genelgesi" gereðince mükellefiyeti re'sen terk ettirilen mükellefler.
Kod 9 - 1: SMÝYB düzenlediði vergi inceleme raporu ile tespit edilen ve haklarýnda "Form 11" düzenlendiði için VEDOP ortamýnda bakanlýk listesinde yer alan mükellefler.
Kod 9 - 2: SMÝYB kullandýðý vergi inceleme raporu ile tespit edilen ve haklarýnda "Form 11" düzenlendiði için VEDOP ortamýnda bakanlýk listesinde yer alan mükellefler.
Kod listesinde yer alan mükellefler ve bunlardan mal alanlarla ilgili ne tür iþlemler yapýlýyor?
Bilindiði gibi iade sürecinin baþlayabilmesi için iade dosyasýnýn baðlý olunan vergi dairesine eksiksiz olarak sunulmasý gerekiyor. Dosyayý alan vergi dairesi, "KDV Kod Tarama Programý" sayesinden KDV iadesi talep eden mükellefin ibraz ettiði indirim ve yüklenim listelerinde yer alan tedarikçi mükelleflerin kod listesinde yer alýp almadýklarýný kontrol ediyor. Bu kontrol, sadece iade talep eden mükellef ve onun tedarikçileriyle sýnýrlý. Ancak bilahare YMM raporu ibraz edildiðinde tedarikçilerin tedarikçileri de taranýyor. Çünkü YMM rapor ekinde bunlara gönderilen karþýt inceleme tutanaklarýnda ve YMM yazýlarýnda yer alan bilgiler de bulunuyor. Bu bilgiler "KDV Takip Birimi"nce hazýrlanan ve güncellenen "Mükellefler Hakkýnda Yapýlan Tespit Sonuçlarý" adlý listeyle karþýlaþtýrýyor. Bu karþýlaþtýrma sonucunda kodda olduðu anlaþýlan mükelleflerin iade talepleri sýkýntýlý bir sürece giriyor. Vergi daireleri tarafýndan, indirim ve yüklenim listesinde yer alýp tarama sonucunda kod listesinde bulunduðu anlaþýlan mükellefler hakkýnda iade talep eden mükellefe eksiklik yazýsý gönderilerek; kimi zaman açýklama ya da belge, çoðu zamansa tenzil talep ediliyor. Akla þöyle bir soru gelebilir: "Kod listesinden kurtulmak için ne gerekiyor?" Bu sorunun cevabýný bir sonraki yazýmýzda bulacaksýnýz, DÜNYA'yý okumaya devam ediniz.
Vedat Özdan, YMM
13/02/2008
Kaynak: Dünya Gazetesi
|
|
Önceki yazýmýzda KDV iadesi talep eden mükellefler ile bunlarca ibraz edilen indirim listelerinde yer alan mükelleflerin vergi daireleri tarafýndan kontrol edildiðini ve "kod listesinde" bulunan mükellefler hakkýnda 85 numaralý KDV Tebliði'ne göre iþlem yapýldýðýný belirtmiþ ve koddan çýkma yollarýný bir sonraki yazýmýzda ele alacaðýmýzdan bahsetmiþtik. Koddan çýkma yollarý aþaðýdaki gibidir:
SMÝYB düzenleme raporu varken koddan çýkýþ
Vergi inceleme raporuna dayanarak SMÝYB düzenlediði tespit edilen mükellefleri, bunlarýn ortaklarý ve kanuni temsilcileri ile bunlarýn kurduklarý veya ortak olduklarý þirketler kod: 1'e alýnýyor. Gelir Ýdaresi Baþkanlýðý tarafýndan listeye alýnanlar ise kod: 9/1'de görünüyor. Mükellef hakkýnda SMÝYB düzenleme raporu varsa kod listesinden hemen çýkabilmek için ödeme yapmak ya da tamamý için teminat göstermek en kestirme çözüm. Ancak bu da tek baþýna yeterli deðil. Ýlaveten mükellef hakkýnda bir adet "olumlu rapor" yazýlmasý gerekiyor. Þayet mükellef, "dýþ ticaret sermaye þirketi" veya "sektörel dýþ ticaret þirketi" ise, SMÝYB'lere dayanarak iadesi alýnan KDV'nin tutarý, ayný dönemde iade alýnan toplam KDV tutarýnýn yüzde 4'ünü aþmýyorsa; koddan çýkabilmek için ya tarhý öngörülen vergi, ceza ve gecikme faizi ve cezasýnýn tamamýnýn ödenmesi ya da tamamý için teminat gösterilmesi gerekiyor. Bunlar için olumlu rapor þartý yok. Mükellefin yargý yoluna gitmesi halinde nihai yargý kararý, yani yargýlamanýn sonuçlanmasý koþulu aranýyor. (Elbette koda alýnmayla sonuçlanan idari iþlem aleyhine de dava açýlabiliyor.) Mükellef lehine verilen ara kararlara bakanlýk itibar etmiyor. Nihai yargý sonucunda tarh edilen verginin tamamýnýn terkin edilmesi (veya iþlemin iptal edilmesi) halinde mükellef kod listesinden çýkarýlýyor.
SMÝYB kullanma raporu varken koddan çýkýþ
Hakkýnda SMÝYB kullanma raporu bulunan (kurumlar vergisi) mükellefler kod: 2'ye alýnýyor. Düzenleyenlerin ortaklarý ile kanuni temsilcileri ise kod: 3'e alýnýyor. Gelir Ýdaresi Baþkanlýðý tarafýndan listeye alýnanlar ise kod: 9/2'de görünüyor. Her iki durumda da koddan çýkmanýn en kestirme yolu tarhý öngörülen vergiyi, cezasý, gecikme zammý ve faiziyle birlikte ödemek ya da bunlarýn tamamý için teminat göstermek. Konuyu yargýya taþýmak ise uzun yol. Bakanlýk nihai yargý kararý ile yapýlan tarhiyatýn en az yüzde 95'inin terkin edilmesi halinde veya yargýlama devam ederken vergi dairesine mükellef hakkýnda bir adet olumlu rapor intikal etmesi halinde kod listesinden çýkarýyor. Her iki durumda da listeden çýkmak için baðlý olunan vergi dairesinin, KDV Takip Birimi'ne durumu intikal ettirmesi gerekiyor. Süreci hýzlandýrmak isteyenlere baðlý olduklarý vergi dairesine bir dilekçe ile baþvurmalarýný öneriyoruz.
Bastýrdýðý belgelerin zayii olduðunu-çalýndýðýný veya kaybolduðunu bildiren mükellefler kod: 4'e alýnýyor. Bunlarýn koddan çýkmasý mümkün deðil.
Olumsuz tespitte koddan çýkýþ
SMÝYB kullanan mükellef nezdinde yapýlmakta olan inceleme sýrasýnda veya bu mükellefle ticari iliþkide bulunan diðer kiþi ve kurumlarýn incelenmesi sýrasýnda veya yetkili makamlarýn yazý ile bildirmeleri üzerine SMÝYB düzenlediði vergi dairesinin ýttýlaýna giren mükellef kod: 5/1'e alýnýyor. Bu durumda koddan çýkmanýn yolu biraz daha zor. Çünkü hakkýnda olumsuz tespit varsa mükellef ya incelemeye sevk ediliyor ya da vergi dairesi tarafýndan araþtýrma yapýlýyor. Bu araþtýrma sonucunda SMÝYB düzenlediðine dair bir karine bulunamamasý halinde incelemeye sevk iþlemi yapýlmayabiliyor. Bu durumdaki bir mükellefe "proaktif" davranarak hakkýndaki tüm olumsuzluklarý giderdiðine ve SMÝYB düzenlemediðine dair baðlý olunan vergi dairesini ikna etmesini salýk veriyoruz. Ýkna giriþimi sonuç vermiþse veya vermemiþ fakat mükellef incelemeye sevk edilmiþse, koddan çýkmak için incelemenin sonuçlanmasýný beklemek gerekiyor. Hakkýnda olumlu rapor yazýlan mükellef kod listesinden çýkarýlýyor.
SMÝYB düzenleyen mükellef nezdinde yapýlmakta olan incelemede ya da bu mükellefin ticari iliþkide bulunduðu diðer kiþi veya kurumlarýn incelenmesi sýrasýnda, yahut yetkili makamlarýn yazý ile bildirmesi üzerine SMÝYB kullandýðýnýn vergi dairesinin ýttýlaýna girmesi halinde mükellef kod: 5/2'ye alýnýyor. Bu durumdaki mükellefler incelemeye sevk edilebiliyor. Ýnceleme sonucunda rapor olumlu gelirse mükellef koddan çýkarýlýyor. Ancak mükellefin koddan çýkabilmek için baþvurabileceði iki yol daha var. Mükellef dilerse kullandýðý SMÝYB'leri indirim listesinden çýkartýp düzeltme beyannamesi vererek tarh edilen vergi ve cezalarý ödeyebilir veya bunlarýn toplam tutarý kadar teminat verebilir. Mükellef dilerse düzeltme beyannamesi vermeme yoluna da gidebilir. Ancak bu durumda kullanýlan SMÝYB' lerdeki hesaplanan KDV'nin 4 katý kadar teminat vermek zorunluluðu var. Aksi takdirde koddan çýkmak pek mümkün deðil. Ýzlenecek yol konusundan mükelleflere YMM'lerini dinlemelerini salýk veriyoruz.
Adreste bulunamama halinde koddan çýkýþ
Yapýlan yoklama ve araþtýrmalarda bilinen adreslerinde bulunmayan mükellefler kod: 5/3'e alýnýyor. Bu durumdaki mükelleflerin koddan çýkabilmek için baðlý olduklarý vergi dairesine dilekçe ile baþvurarak adreslerinde yoklama yaptýrmalarýný ve haklarýnda baþka bir olumsuzluk olmadýðýný tevsik etmelerini tavsiye ediyoruz. Yoklama sonrasýnda koddan çýkarýlmak için, durumun ÝVDB "KDV Takip Birimi'ne" bildirilmesi iþlemini, vergi dairesine verilecek bir dilekçeyle hýzlandýrmak mümkün.
Defter belge ibraz etmeme halinde koddan çýkýþ
Mücbir sebep sayýlan haller dýþýndaki nedenlerden dolayý defter ve belgelerini ibraz etmeyen mükellefler veya birden fazla döneme iliþkin olarak KDV beyannamelerini vermeyen mükellefler kod: 5/4'e alýnýyor. Bu durumda koddan çýkabilmek için defter ve belgelerin ibrazý veya KDV beyannamelerinin usulüne uygun olarak doldurarak baðlý olunan vergi dairesine verilmesi gerekiyor. Belgeleri taklit edilen mükellefler kod:6'ya alýnýyor. Kod: 6'da olmak mükellef bakýmýndan bir olumsuz tespit anlamýna gelmiyor. Kendi rýzasý dýþýnda belgeleri taklit edildiði için koda alýnanlarýn iadeleri genel esaslara göre yapýlýyor. Bu kodun ihdas edilme nedeni bunlardan mal alanlar için karþýt inceleme yapýlmasýný saðlamak. ÝVDB, dileyen mükelleflere kod: 6'da bulunma nedenleri ve bunun kendileri için bir olumsuz tespit anlamýna gelmediðini yazýlý olarak bildirebiliyor.
Mükellefiyetleri 2004/13 seri numaralý "Uygulama Ýç Genelgesi"ne göre re'sen terk ettirilenler kod: 8'e alýnýyor ve bu koddan çýkamýyorlar. Ta ki, yeni mükellefiyet tesis ettirmek istediklerinde re'sen terki, normal terke (iþi býrakmaya) çevirecek prosedüre uyuncaya kadar. Bu noktada þöyle bir soru akla gelebilir: Kendisi kodda olmadýðý halde tedarikçileri veya alt-tedarikçileri kodda olduðu için iade süreci sürüncemeye uðrayanlar ne yapmalý? Bu sorunun cevabýný merak edenlere de konuyu YMM'leriyle tartýþmalarýný salýk veriyoruz.
Vedat Özdan, YMM
20/02/2008
Kaynak: Dünya Gazetesi
|
|
Ýþçi ücretlerinde indirim yapýlabilir mi?
Okurumuz Berna Yýldýrým diyor ki, SSK'lý çalýþan iþçinin ücretinde özel bir anlaþma ile indirim yapýlabilir mi? Sorumluluk durumu nedir?
Ücret, iþçinin ekonomik varlýðýnýn temelini meydana getiren, devamýný mümkün kýlan, kendi ve aile fertlerinin geçimini, fiziki, sosyal ve kültürel ihtiyaçlarýný saðlayan, çok kere tek geliridir.
Zaman zaman ekonomik veya diðer bir nedenle iþçi ücretlerinde düþürme yapýldýðý görülmektedir. Esasen, iþçinin rýzasý olmadan ücretinde herhangi bir düþüþ azaltma söz konusu olamaz. Þüphesiz, iþçi ve iþveren her zaman yeni bir sözleþme düzenleyerek ücreti deðiþtirebileceklerdir. Yani, taraflar aralarýnda anlaþarak yeni bir ücret belirlemiþlerse ve iþçi de bunu kabul etmiþse o zaman ücretteki düþüþ geçerli olacaktýr. Aksine, iþveren tek taraflý olarak iþçinin ücretinde düþüþ yapamayacaktýr. Yapsa dahi, bu deðiþiklik iþçiyi baðlayýcý olmayacaktýr.
4857 sayýlý Ýþ Kanunu'nun 62. maddesine göre; "Her türlü iþte uygulanmakta olan çalýþma sürelerinin yasal olarak daha aþaðý sýnýrlara indirilmesi veya iþverene düþen yasal bir yükümlülüðün yerine getirilmesi nedeniyle ya da bu kanun hükümlerinden herhangi birinin uygulanmasý sonucuna dayanýlarak iþçi ücretlerinden her ne þekilde olursa olsun eksiltme yapýlamaz." Bu þekilde iþçi ücretinde azaltma yapýlmasýnýn herhangi bir müeyyidesi yoktur.
Ancak, iþçi, 4857 sayýlý Ýþ Kanunu'nun 24/II-e maddesinin "Ýþveren tarafýndan iþçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleþme þartlarýna uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse" hükmü gereði haklý nedenle derhal fesih hakkýný kullanýp iþ sözleþmesini sona erdirebilecek ve yasal haklarýný iþverenden talep edebilecektir.
Kullanýlmayan yýllýk izin ücreti ödenebilir mi?
3 yýldýr yýllýk izin kullanmýyorum. Bunun parasýný almak istiyorum. Bu para en son aldýðým maaþtan mý ödenir, yoksa o dönemin maaþýndan mý? Volkan Kurbanoðlu.
Öncelikle belirtmek gerekir ki, kullanýlmayan izin ücretinin ödenmesi sadece iþ sözleþmesi feshedilen iþçiler için geçerlidir. Ýþ sözleþmesi devam eden iþçilere kullanmadýðý izinlerin ücretinin ödenmesi mümkün deðildir.
4857 sayýlý Ýþ Kanunu'nun 59. maddesi, iþ sözleþmesinin, herhangi bir nedenle sona ermesi halinde iþçinin hak kazanýp da kullanmadýðý yýllýk izin sürelerine ait ücretinin, sözleþmenin sona erdiði tarihteki ücreti üzerinden kendisine veya hak sahiplerine ödeneceðini hüküm altýna almýþtýr. Bu ücrete iliþkin zamanaþýmý iþ sözleþmesinin sona erdiði tarihten itibaren baþlayacaktýr.
Ýþ Kanunu'nda, iþ sözleþmesinin herhangi bir nedenle sona ermesi halinde iþçinin hak kazanýp da kullanmadýðý yýllýk izin sürelerine ait ücretin, sözleþmenin sona erdiði tarihteki ücreti üzerinden kendisine veya hak sahiplerine ödenmesi gerektiði belirtilmiþtir. Ýþçinin, iþten ayrýlýþ þekli önemli deðildir. Ýster istifa etsin, isterse de iþveren tarafýndan iþten çýkarýlsýn iþ sözleþmesi sona erdiðinde kullanýlmayan yýllýk izinlerin ücretinin iþçiye ödenmesi gerekmektedir.
Ayný kanunun 103. maddesine göre, 59. maddedeki hak edilmiþ izni kullanmadan iþ sözleþmesinin sona ermesi halinde bu izne ait ücreti ödemeyen iþveren veya iþveren vekiline bu durumda olan her iþçi için 2008 yýlýnda 179 YTL para cezasý uygulanacaktýr.
Resul Kurt, Sosyal Güvenlik Uzmaný
25/01/2008
Kaynak: Dünya Gazetesi
|
|
|
