YANIT YMM VE DENETİM A.Ş.

Konuya iliþkin Makalemize ulaþmak için týklayýnýz...

                                                              Saygýlarýmýzla

                                                                                        YANIT
                                                                        YEMÝNLÝ MALÝ MÜÞAVÝRLÝK
                                                                     VE DENETÝM ANONÝM ÞÝRKETÝ
                                                                                 VERGÝ BÖLÜMÜ

"Yeni Teþvik Sistemi - 2012 " konulu Özel Sirkülerimize ulaþmak için týklayýnýz...  

                                                             Saygýlarýmýzla

                                                                                        YANIT
                                                                        YEMÝNLÝ MALÝ MÜÞAVÝRLÝK
                                                                     VE DENETÝM ANONÝM ÞÝRKETÝ
                                                                                 VERGÝ BÖLÜMÜ

Eki: 

1.) Bölgesel Teþviklerden Faydalanacak 6 Bölge Tablosu

2.) Bölgesel Teþviklerden Yararlanacak 50 Sektör Tablosu

         GÝRMEK kolay ama çýkmak kolay deðil!.

         Sahte veya kapsamý itibariyle yanýltýcý belge düzenleyen ve kullananlarýn tespitini saðlamak için oluþturulan bir liste var.

         Halk arasýnda “kara liste” olarak adlandýrýlan bu listede, “Kod-1”, “Kod-2” baþlýklarý altýnda, sadece listede bulunanlar deðil, bunlarla iktisadi iliþki içine giren yani mal alan ya da hizmet yaptýranlar da izlenmektedir.

         BÝR KAÇ ÖRNEK             

         Ýstanbul Vergi Dairesi Baþkanlýðý'nýn oluþturduðu kodlamadan birkaç örnek verelim.

         Kod-1: Sahte veya muhteviyatý (kapsamý) itibariyle yanýltýcý belge (SMÝYB) düzenlediði tespit edilenler ile bunlarýn ortaklarý Kod-1'de yer alýyor.

         Kod-2: SMÝYB kullandýðý yani bu belgeleri alýp, defterine iþlediði tespit edilenler.

         Kod-5/3: Yapýlan yoklamalarda adreslerinde bulunamayan ve yeni adresi tespit edilemeyen mükellefler.

         Kod-5/4: Ýþçi sayýsý, makine-teçhizat ve iþyeri durumu itibariyle yetersiz olmasýna raðmen, KDV matrahlarý yüksek olan ve beyaný gerçeði yansýtmayanlar.

         Kod-7: SMÝYB ticareti yapanlar yani komisyon karþýlýðý naylon fatura satanlar.

         Ýzmir Vergi Dairesi Baþkanlýðý'nýn da ayrý bir kodlamasý ve kod listesi var (Listelerin tam metni ve uygulama esaslarý için Bkz. Prof.Dr. Þükrü Kýzýlot - Av. Zuhal Kýzýlot, Kaçakçýlýk Suçlarý ve Naylon Fatura Ýhtilaflarý, Yaklaþým Yayýnlarý, Ekim-2009)

         GÝREN DE MAL, ALAN DA   

         Kod uygulamasýnýn temel amacý, vergi kayýp - kaçaðýný ve haksýz yere vergi iadesi alýnmasýný önlemek.     

         Amacý makul ama iþleyiþinde ciddi sorunlar var. Bazý mükellefler, yeterli araþtýrma ve inceleme yapýlmadan koda alýnmakta, ardýndan düzenlediði faturalar geçersiz kabul edilmektedir. 

         Koda alýnan bir mükellef, tüm vergisel yükümlülüklerini yerine getirse dahi sistemden hemen çýkamamakta ve dolayýsýyla, bu mükelleflerden mal ya da hizmet alanlar da gerek KDV indirim ve iadelerinde, gerekse vergi incelemelerinde büyük sýkýntýlar yaþamaktadýrlar.

         Vergi daireleri, koda girenlerden mal alan mükellefleri çaðýrýp “Arkadaþ, sen koda giren falanca firmadan mal almýþsýn. Bu faturalarý KDV beyanýndan çýkar ve düzeltme beyannamesi vermek suretiyle o faturadaki KDV'yi vergi dairesine öde. Yoksa sen de vergi incelemesine alýnýr ve Kod-2'ye girersin. Vergi, para cezasý ve hapis cezasýna muhatap olursun” diye uyarmaktadýrlar.

         Fatura alanýn “O firmanýn Maliye'nin kod listesinde olduðunu ben nereden bilebilirim. O malý gerçekten aldým, parasýný da ödedim” demesi de sorunu çözmüyor. Birçok mükellef vergi incelemesine maruz kalmamak için isteneni yapýyor ve vergileri faiziyle ödüyor. Direnenler, zor durumda kalýyor ve sorunu yargý yolu ile çözmeye çalýþýyorlar.

         ÝSÝMLER BELLÝ DEÐÝL   

         Ýyi niyetli mükellefler haklý olarak “Kod listesinde kim var kim yok, nereden bileceðiz? Mal aldýðýmýz firmanýn, durumunu nasýl öðreneceðiz? Bu uygulamaya göre, mal alan herkes zor durumda kalabilir, direnirse de Kod-2'ye girebilir” diye tepki gösteriyorlar.

         Kod listesine girenlerin, listeden çýkmalarý giriþ sebebine göre farklýlýk taþýyor. Genel olarak listeden çýkmak zor ve zaman alýcý. SMÝYB düzenlediði veya kullandýðý iddia edilenler, haklarýnda yeni ve olumlu bir rapor düzenlenmedikçe ya da mahkeme kararý olmadýkça, listeden çýkamýyorlar.

         Koddan çýkma yollarýný da bir baþka yazýmýzda ele alacaðýz.

             Yargýtay 9. Hukuk Dairesi 28.12.2004 tarih ve 2004/4975 E. sayýlý kararýnda iþçi ücretinden iþçi ile iþveren arasýnda yapýlacak anlaþma ile indirim yapýlýp yapýlamayacaðýný deðerlendirmiþtir. 4857 sayýlý Ýþ Kanunu'nun 62. maddesi iþverenin tek taraflý tasarrufu ile ücretten indirim yapamayacaðýný net bir þekilde belirtmiþtir. Ancak taraflarýn anlaþarak ücrette indirime gitmelerine cevaz verilmiþtir. Yargýtay'da kanuni düzenlemeye uygun þekilde taraflarýn anlaþmasý halinde ücretten indirim yapýlmasýný geçerli saymýþtýr. Yargýtay incelediðimiz kararýnda özellikle  anlaþma yoluyla ücretten indirim yapýlmak istendiðinde hangi usüle uyulacaðý ve anlaþarak ücretten indirim yapýlmasýnýn sonuçlarýna iliþkin çok önemli deðerlendirmelerde bulunmuþtur.

             Ýncelememize konu Yargýtay kararýna konu olayda; taraflar arasýnda 01.04.2001 tarihinde imzalanan sözleþme ile davacýnýn brüt ücreti 460 TL olarak belirlenmiþtir. Anýlan sözleþme ile, iþçi ve iþverenin karþýlýklý iradeleri sonucu davacýnýn aylýk ücreti indirilmiþtir. Davacý iþçi, iþ sözleþmesinin davalý iþverence feshedildiði 31.12.2001 tarihine kadar aylýk ücretlerini sözleþmede belirtildiði þekilde almýþ ve herhangi bir ihtirazi kayýt ileri sürmemiþtir. Ýþ sözleþmesinin feshi üzerine kendisine sözleþmede yazýlý olan ücreti üzerinden ihbar ve kýdem tazminatlarý ödenmiþtir. Davacýnýn 18.01.2002 tarihinde imzaladýðý ibranamede de ihbar ve kýdem tazminatlarýnýn tam olarak ödendiði açýklanmýþtýr. Daha sonra açýlan davada ücretlerin düþürülmesinin mümkün olmadýðý ileri sürülerek ücret farký ile fark ihbar ve kýdem tazminatý taleplerinde bulunulmuþ, mahkemece isteklerin kabulüne karar verilmiþtir.

              Yargýtay yerel mahkemenin bu kararýný temyizen incelemiþ ve kararý bozmuþtur. Yargýtay bozma kararýnda; davacý iþçinin ücretinin tek taraflý olarak indirilmediðini, iþverence ücretlerin düþürülmesinin teklif edildiðini, teklifi kabul etmeyenlere kýdem ve ihbar tazminatlarýnýn ödendiðini,iþçinin ise ücretten indirim teklifini kabul ettiðini, dolayýsýyla da artýk ücretten yapýlan indirimin hukuka uygun hale geldiðini belirtmiþtir. Bu kabulden hareketle de ücret farký ve fark kýdem ve ihbar tazminatý alacaðý taleplerinin geçerli olamayacaðýný açýk þekilde ortaya koymuþtur. Yargýtay ayrýca kullandýrýlmayan yýllýk izin haklarýna yönelik talepte de taraflar arasýnda anlaþma yolu ile tenzil edilen ücretin esas alýnmasý gerektiðini belirtmiþtir.

               Yukarýda da ifade ettiðimiz üzere karar anlaþarak ücret indirimi yapýlmasýndaki usüle ve ücretten anlaþarak indirim yapýlmasýnýn sonuçlarýna yönelik son derece açýk ve yol gösterici bir karardýr. Yargýtay'ýn taraflarýn anlaþmasý yolu ile ücretten indirime gidebilmelerini hukuka uygun saymasý son derece doðaldýr. Çünkü Yargýtay iþ güvencesi kapsamýna giren iþyerlerinde iþverenlerin iþçinin iþ akdine iþyeri ve iþletmeden kaynaklanan nedenlerle son vermezden evvel mümkün olan her çözümü zorlamasýný beklemektedir. Buna feshin son çare ilkesi denmektedir. Dolayýsýyla taraflarýn anlaþmasý ile ücretten indirime gidilmesi de bu noktada fesihten önce kullanýlabilecek bir yol olmaktadýr. Ancak yapýlan bu anlaþmanýn ispatlanabilmesi açýsýndan muhakkak ve mutlaka yazýlý olarak yapýlmasý hatta ve hatta irade bozukluðu iddialarýný bertaraf edebilmek içinde noter huzurunda yapýlmasý yerinde olacaktýr. Sonuç olarak da fesihten kaçýnmak için ücreti anlaþma yoluyla indirilen iþçinin kýdem ve ihbar tazminatý hesabýnda da barem ücret anlaþarak indirilen son ücret olacaktýr.